تحقيق پايانی سطح دو (كارشناسي)

عفو و گذشت از دیدگاه اسلام

استاد راهنما

سرکار خانم محسنی 

استاد داور:

سرکار خانم فلاح زاده

محقق

معصومه کرانی

بهار 1390

چکیده

یکی از بزرگترین فضایل اخلاقی که در قرآن کریم و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته، مسأله عفو و گذشت است. عفو به معنای اسقاط حق خود از قبیل قصاص یا جریمه، گذشت از تقصیر دیگران و نادیده گرفتن خطاهای آنان، و ترک مجازات از گناه می باشد. یکی از اسماء خداوند باری تعالی «عفو» یعنی بسیار عفو کننده است و معنای عفو الهی نیز گذشت نمودن از گناه و ترک مجازات آنان است که خود آن مراتبی دارد و با وجود شرایطی این عفو و مغفرت شامل حال بندگان گناهکار می گردد. توانایی و قدرت بر مجازات و انتقام و در عین حال گذشت و عدم قصاص، عدم سرزنش فرد خطاکار از ویژگی های عفو محسوب می شود. اوج عفو زمانی است که فرد نه تنها به سرزنش نکردن اکتفا نمی کند بلکه بدی و ستمکاری دیگران را با دعا و احسان به آنها پاسخ می دهد. صفت عفو با دیگر صفات نیک اخلاقی از جمله حلم و صبر، صفح و غفران ارتباط تنگاتنگی دارد. این واژه گاه در برابر انتقام و گاهی در برابر عقوبت و مجازات به کار می رود که در مورد اول، عفو صد در صد ارزش محسوب می شود ولی در مورد دوم دیگر عفو به طور مطلق ارزش نیست بلکه انتخاب عفو یا مجازات بستگی به نوع جرم و وضعیت مجرم دارد. خداوند برای عفو، آداب و شرایطی را ذکر می کند که رعایت آن موجب افزایش بهره مندی شخص از آثار و فواید دنیوی و اخروی عفو می شود. پژوهش حاضر در پنج بخش پس از بیان کلیات تحقیق، حقیقت عفو و اهمیت آن، شرایط، آداب و مصادیق عفو، عفو و غفران الهی، آثار و راه کسب فضیلت عفو را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. روش این تحقیق بر اساس نگرش کاربردی، بر اساس راهبرد توصیفی و بر اساس راهکار کتابخانه ای است. غالب منابع مورد استفاده در این تحقیق اخلاقی- تفسیری می باشد مانند گذشت عالی ترین کرامت انسانی جعفر بیاتی، زیبایی های اخلاقی حسین انصاریان، جامع السعادات ملامهدی نراقی و تفسیر المیزان، نمونه و …

کلید واژه ها: عفو، صفح، غفران، انتقام، ستاریت، مجازات.

ويژگي ياران مهدي (عج)

از ديدگاه قرآن و روايات

 استاد راهنما:

 سركار خانم غفارنيا

 استاد داور:

 سركار خانم فلاح زاده

 پژوهشگر:

 سميه مرادي

چکیده

در نعمت هاي مادي و معنوي همه ي هستي بر سر سفره ي ولايت حضرت مهدي (عج) نشسته اند و ياران از طريق قرآن و سنت رابطه ي خود را با ايشان تنظيم و در صدد يار ايشان شدن هستند كه البته حضرت دو نوع يار و ياور دارند كه خاص الخاص 313 نفر و بقيه به ده هزار نفر مي رسند و به حالت هاي مختلفي به امام ملحق مي شوند؛ اما آن چه كه به منزله ي ياري امام زمان (عج) قرار مي گيرد و ياري كردن با قلب و زبان و عمل خويشتن است، ضرورت و جايگاه ياري امام تا آن جاست كه در رديف ياري خداوند قرار دارد.

 شعار يا لثارات الحسين كه نشانگر بينش و معرفت والاي ياران حضرت است به خوبي نشانگر ويژگي هاي ياران مهدي (عج) است. اين شعار نشان دهنده ي اين است كه ياران مهدي (عج) با تمام قواي جسمي و معنوي در خدمت امام هستند و تحت حمايت و نصرت خداوند و پیش قدمان در بيعت با امام مي باشند. آن ها پرچمداران و حاكمان جواني از اطراف جهان هستند كه امام در انتظار آن ها به سر مي برد. و زنان و مردان قدرتمندي كه شناخته شده در آسمان ها و گمنام در زمينند كه به خاطر صبر و بردباري شان در راه خدا بر او منت نمي گذارند و همچون برادران تني ماهرانه كارها را به نظم در مي آورند و با اقامه ي امر به معروف و نهي از منكر بدعت را از بين مي برند و با ايمان قوي و اخلاص در پيروي و اطاعت از امامي مي كوشند كه مال را بدون سفارش مي بخشد و زمين را سراسر قسط و عدل مي كند و حافظ حدود خداوند است. و با محبت تمام در ميدان رزم با جان خويش از ايشان دفاع مي كنند. تواضع و جهادشان را با اذله علي المؤمنين و اعزه علي الكافرين نشان
مي دهند، آرزوي شهادتشان را با پارسايي و انتظار و قرائت قرآن در دل شب كامل مي كنند و توكل شان را در پرتو رابطه ي عاشقانه و تسبيح بر فراز اسب ها و با زينت زهد و ساده زيستي روشن
مي كنند.

 تفصيل اين ويژگي ها در 5 بخش ارائه مي گردد: 1-كليات 2-اقسام ياران و چگونگي ياري 3-ويژگي روحي و معنوي 4-ويژگي اخلاقي و اعتقادي؛ روش اين نوشتار از حيث راهبرد توصيفي و براساس نگرش كاربردي از جهت راهكار كتابخانه است.    

 مهم ترین منابع مورد استفاده كتب تاريخي و روايي از جمله بحارالانوار، غيبت نعماتی، غيبت طوسی امام مهدي از ولادت تا ظهور مي باشد.

 كليد واژه: امام، مهدی (عج)، قرآن، روایات، اعتقادات، اخلاق، روحی، معنوی، اصحاب

ویژگی های دنیا از منظر قرآن

استاد راهنما

سرکار خانم غفارنیا

استاد داور:

سرکار خانم فلاح زاده

محقق:

مریم یوسفی باصری

تابستان 1388

       چکیده

اگر انسان بخواهد برای زندگی خود تصمیم بگیرد و راه صحیح را انتخاب کند و نگرش صحیحی نسبت به دنیا داشته باشد تا به سعادت حقیقی در دنیا و آخرت دست یابد، باید ویژگی های دنیا را از منظر قرآن که بهترین کتاب راهنماست بشناسد. اما از جایی که برخی از انسان ها در اثر عدم شناخت این ویژگی ها، به جای این که دنیا را وسیله ای برای رسیدن به آخرت قرار دهند، آن را هدف پنداشته و به آن دل بسته اند، و به پیامدهای منفی دنیا دوستی دچار شده اند به گونه ای که از طی کردن مسیر تکامل خویش بازمانده اند، پرداختن به ویژگی های دنیا از منظر قرآن ضروری به نظر می رسد.

 به همین خاطر در این نوشتار به حقیقت دنیا و اقسام آن، ویژگی های دنیا از منظر قرآن، و پیامدهای دنیا دوستی پرداخته شده است.

 این دنیا یک حقیقتی دارد که عبارت است از زمین و آنچه بر روی زمین است از معادن و حیوانات و زنان و فرزندان و اموال و امثال این ها. و دارای مراحل مختلفی چون بازیچه و سرگرمی بودن، تجمّل گرایی، فخرفروشی و تکاثر در جمع آوری اموال است و بسیار زودگذر می باشد و در واقع محلّی برای ذخیره توشه آخرت می باشد.

 دارای دو قسم ممدوح و مذموم می باشد. و این بدان معناست که بهره گیری از دنیا دو گونه است: ممدوح و مذموم. اگر انسان دنیا را هدف اصلی پنداشته و برای آن اصالت قائل شود مذموم است. امّا اگر دنیا را مقدّمه و وسیله رسیدن به آخرت قرار دهد دنیای ممدوح است. همچنین این دنیا دارای ویژگی هایی چون فریبندگی، آرایشگری، لهو و لعب بودن، تفاخر و تکاثر و … است. دوستی آن یک سری پیامدهای فردی و اجتماعی را به دنبال دارد که پیامدهای فردی آن عبارتند از: مال دوستی، طغیانگری، فریفتگی، حجاب وکوردلی،ترک آخرتو انکار معاد، عذاب آخرت. و پیامدهای اجتماعی آن عبارتست از: ترک انفاق، بی اعتنایی به دین و گمراه کردن مردم، تمسخر تهیدستان و مؤمنان، پیمان شکنی، ترک جهاد.

نشانه های مومن از دیدگاه آیات و روایات

استاد راهنما:

سرکارخانم زارعی

استاد داور :

جناب آقای طلعتی

پژوهشگر

مریم کریمی

چکیده

 ایمان یک امر باطنی است که آثارش دراعمال آدمی ظاهر می شود و بدان آرامش می یابد و تفاوت آن با اسلام آنست که اسلام تسلیم شدن اعضا درمقابل آنچه خداوند دستور می دهد می باشد که ممکن است قلبی ونهادینه هم نشده باشد.از نشانه های مومن واقعی که در قرآن و روایات به آن اشاره شده آنست که مومن همواره سعی می کند درجات وارکان ایمان را دست یابد.تا در رسیدن به مدارج کمال به صفاتی آراسته گردد که او دربرقراری رابطه با خود و خداوندو دیگران یاری می رساند.از نشانه های مومن در رابطه اش با خود از جنبه قلبی دارا بودن عزت و حیا است.اوهمچنین زیرک و روشن بین است و زهد را به تمام معنا که همان عدم دل بستگی به دنیا ست دارا است.از نشانه های جنبه های جوارحی ایمان محافظت از اعضا و جوارح است.علاوه بر آن مومن به کسب روزی حلال و دانش می پردازد واز لحاظ ظاهری آراسته و خوش رو می باشد.راست می گوید و از زیاده گویی می پرهیزد و دارای نظم است .مومن با ایمان و یقین،یاد خداوند و اشتیاق به مرگ، باخوف ورجا، تواضع و تسلیم، توکل، دوست داشتن و نیت صحیح از لحاظ قلبی بامعبود خود رابطه برقرار می سازد.او با انجام واجباتش، پرداخت زکات، ستایش و شکر گزاری، دعا کردن و ان شاء الله گفتن وجهاد کردن، با خالق خویش از جنبه جوارحی رابطه برقرار می کند.مومن با دیگران که شامل نزدیکان از جمله پدر و مادروهمسرو فرزندان وخویشاوندان می باشد رابطه دارد و با عیادت از بیماران ،شرکت در تشییع جنازه، یتیم نوازی و با انفاق و صدقه دادن به مردم عادی نیازمند رابطه ویاری می رساند.او باعفو وگذشت، عدم آزار، انصاف داشتن، مدارا وسازش ،امانت داری، مهمان نوازی، سلام و معانقه کردن، امر به معروف ونهی ازمنکر، مشورت، خوش خلقی،همسایه داری، پرهیز ازقهر وآشتی کردن و با پرهیز از غیبت و حسادت وتهمت حقوق اجتماعی دیگران را رعایت می کند..

کلید واژه : مومن-ایمان- کفر- کافر- رابطه- قرآن- روایات

“قساوت قلب از دیدگاه قرآن”

استاد راهنما

سركار خانم صادق 

استاد داور

سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر

ام البنین برشان

چکیده 

قلب گرهر اصیل و مهد معرفت و محبت است که باید از این ودیعه ی ارزشمند الهی، نهایت مراقبت را به عمل آورد؛ تا همیشه سالم بماند و نباید با گناهان و اعمال نادرست، زنگار بر آن ایجاد شود؛ چرا که در این صورت، قلب سلیم، تبدیل به قلب شقی و بیماری شده که یکی از این بیماری ها، قساوت قلب نام دارد و با این شرایط، انسان، به جای اینکه به وسیله ی قلب، به راه نجات، سعادت، القاء و قرب الهی دست یابد، به فساد کشیده شده و موجبات هلاکت او فراهم می گردد؛ چرا که روح انسان، با جسم او در ارتباط بوده و از آن تاثیر می پذیرد که اگر در زندگی، مرتکب گناه شود، نقاط سیاهی قلب او را فرا گرفته و هر چه او برگناهش اصرار بورزد، این سیاهی، به سختی و سفتی دل می انجامد که در نهایت، دیگر قدرت درک حقایق را نداشته و به حیوانی تبدیل شده که هیچ لینت و ترحمی در قلبش وجود ندارد و قساوت، تمام روح او را در بر گرفته است.

در این تحقیق به حقیقت قلب و قساوت آن، عوامل، آثار و پیامدها و در آخر به راه های درمان این بیماری پرداخته شده؛ که به لحاظ نوع نگرش، توصیفی و به لحاظ کار کرد، کاربردی بوده ودر این راستا، از منابع روایی، تفسیری، اخلاقی و… مانند المیزان، چهل حدیث، تسنیم، بحارالانوار و قلب سلیم استفاده شده است.

کلید واژه: قلب، قساوت، سلامت، غفلت، مرض، گناه .