موضوع :

بررسی رذائل اخلاقی از منظر سوره حجرات

استاد راهنما:

سرکار خانم زارعی

پژوهشگر:

مرضیه کدخدا

چکیده

در این تحقیق به بررسی رذایل اخلاقی سوره حجرات پرداخته شده است که این رذایل در دو بخش رذایل اخلاقی ظاهری که خود شامل فصلهایی از جمله: غیبت، تجسس، استهزاء، عیب جویی، امتنان و القاب ناپسند می باشد غیبت بدگوئی پشت سر دیگران است که این عمل بدبینی و سوء ظن، کینه و عداوت و… را به دنبال دارد. یکی از راههای درمان این رذیله توجه به پیامدهای سوء معنوی و مادی، فردی و اجتماعی، آن است.

تجسس، کنجکاوی در  امور دیگران می باشد که این رذیله ایجاد ناامنی اجتماعی، انزوا زدگی اجتماعی و… را می کند.استهزاء به معنای مسخره کردن دیگران است که این عمل سبب از بین بردن شخصیت دیگران، شکست و سرنگونی و… می شود و راه درمان این رذیله توجه به عقوبت در دنیا و آخرت می باشد. عیب جویی، برشمردن عیب دیگران است که از جمله پیامدهای سوئی که به دنبال دارد می توان به اتلاف نیروی مفید، تبدیل دوستی به دشمنی و… را نام برد. برای از بین بردن این بیماری باید به عیوب خود توجه  کرد و این عمل مانع از پرداختن به عیوب دیگران می شود. امتنان نیز به معنای منت گذاشتن بر دیگران می باشد. بخش دیگر رذایل اخلاقی باطنی است که شامل فسق، عصیان، کفر و سوء ظن می باشد، فسق، خروج از امر را گویند و عصیان همان گناه و معصیت است که تأثیر زیادی بر زندگی دارد از جمله سبب دوری از رحمت و هدایت خداوند می شود و عصیان همان گناه ومعصیت است که تأثیر زیادی برزندگی دارد از جمله سبب دوری از رحمت و هدایت خداوند می شود و کفر و نقیض ایمان است. سوءظن، بدبینی و بدگمانی نسبت به دیگران است، سوء ظن نسبت به دیگران گناه غیبت و تجسس را در پی دارد و راه درمان این رذیله بی توجهی به این عمل می باشد. همه ی این رذایل، علل و انگیزه هایی دارد همچنین آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی نیز به دنبال داردکه در اینجا به اندک مواردی اشاره شد.در این تحقیق طرق درمان این رذایل به طور کامل بیان شده است با توجه به این که هدف از نوشتن این مطالب کمک برای رسیدن افراد به قرب الهی و شناخت رذایل در وجود خود و پاکسازی آنها و همچنین حل مشکلات و مسائل اخلاقی آنها است. پس روشی که به کار گرفته شده کاربردی می باشد. و دلیل انتخاب این سوره این است که در  بطن آیات آن  نکات اخلاقی فراوانی نهفته است که هرکدام می تواند خود موضوع تحقیق باشد.

کلیدواژه: سوره،حجرات،غیبت،معصیت،رذیله،استهزاء،تجسس،باطن

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 Styles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true”
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>

�د و پیمان معنا و مفهومی ندارد. انسان از روزی که پا بر عرصه هستی می گذارد عهدی با خدایش می بندد که باید به آن پایبند باشد و گرنه مورد غضب الهی واقع خواهد شد؛ از این گذشته گاهی انسان با خودش عهدهایی می بندد که برای صعود به قله تکامل باید به آن پایبند باشد. انسان، موجودی اجتماعی است و همین اجتماعی بودن او را وادار می کند که با دیگران عهد و پیمانهایی ببندد.

وفاداری به عهد و پیمان از مواردی است که بشر فطرتاً و بدون نیاز به دلیل و برهان آن را درک می کند و درک این مسئله مهم تنها اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه هر انسانی با هر دین و آئینی پایبندی به عهد را ستوده و عهد شکنی را نکوهش کرده است؛ زیرا هر انسانی به وضوح درک می کند که شکستن عهد و پیمان ارکان اجتماع را متزلزل کرده و باعث فروپاشی آن می شود.

به همین دلیل این تحقیق در چهار بخش تنظیم شده است تا به طور اختصاصی به مسئله وفای به عهد بپردازد بخش اول کلیات موضوع را بیان می کند که در بردارنده تبیین، اهمیت و ضرورت، هدف، پیشینه، روش تحقیق و سئوالاتی است که در تحقیق به آن پاسخ داده شده است.

بخش دوم به مفهوم شناسی و اقسام و مصادیق عهد لزوم وفای به عهد و سرچشمه های وفاداری می پردازد. بخش سوم آثار وفای به عهد را در فرد و جامعه به تصویر می کشد؛ و بخش چهارم عهد شکنی و خلف وعده و اثرات مخرب آن را بیان می کند. مطالب این تحقیق بصورت کتابخانه ای جمع آوری شده است و چون راه بهتر زیستن را نشان می دهد کاربردی و از نظر راهبرد توصیفی است.

از کتب اخلاقی و تفسیری در طی این مسیر بهره های فراوانی برده شده است که از جمله آنها می توان به تفسیر المیزان آقای طباطبایی، تفسیر اخلاق در قرآن آقای مکارم شیرازی و کتاب فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی که حاصل تلاش گروه پژوهش علوم قرآن و حدیث دانشگاه مشهد است، اشاره کرد.

واژگان کلیدی: وفا، عهد، جفا، عقد، میثاق.                           

تهیه و تنظیم :صدیقه صداقت

حضرت سليمان عليه‌السلام در قرآن ، روايات و عهدین
استاد راهنما:
حجه الاسلام و المسلمین دکتر سامی
استاد مشاور:
حجه الاسلام و المسلمین دکتر ذاکری
استاد داور :
آقای طلعتی
تهیه و تنظیم :
مريم فرهنگ

چكيده
حضرت سليمان عليه السلام يكي از انبياي مقرب درگاه الهي ميباشد. آن حضرت مانند پدر بزرگوارشان حضرت داود عليه السلام داراي خصوصيات اخلاقي بودند كه توانستند بدان وسيله به درجات رفيع قرب الهي نائل آيند. نعم العبد بودن، اوابيت، خلق نيكو، شكر‌گذاري براي نعمات الهي و كفران نعمت ننمودن و …، از خصائصي است كه به ايشان سير صعودي داد. اما از نظر عهدين، آن خلق عظيم كه ما به او نسبت مي دهيم كاملاً بي اساس و بيهوده است. عهدين، نسبت هاي ناروا و بي جايي به ايشان ميدهد كه البته در كتب اسلامي با ادله قوي، اين تهمت ها از دامان پاك آن حضرت و پدر و مادر بزرگوارش، پاك ميشود. در قرآن كه كتاب الهي، مسلمانان است، آيات فراواني در مورد حضرت سليمان، آورده شده و تفاسير بسياري بر آن نوشته شده است. اين آيات نشان دهنده آن است كه حضرتش، قدرت هاي فراواني در اختيار داشتند اما اين قدرت ها، ايشان را از مسير تمامي پيامبران الهي، جدا نكرد، بلكه به كمك آنها توانست همگان (از جمله ملكه سبا) را به سوي حق راهنمايي كند. در مورد آيات قرآن، بهانه جويان، شبهاتي آفريده اند كه البته عالمان اسلامي به تمامي آنها جواب محكم داده اند. در مورد حضرت سليمان عليه السلام روايات فراواني نيز آورده شده است كه يقين ما را درباره سرشت پاك آن حضرت دو چندان مي نمايد.
كليد واژه‌: قرآن ، تورات ، سبأ، یمن ، بلقیس ، سلیمان ،هدهد

تحقیق پایانی سطح دو(کارشناسی)
مــوضوع:
سیـره سیاسی،اجتماعی امـام هادی(ع)
استاد راهنما:
آقای حجه الاسلام علی مرتضوی
استاد داور:
سرکار خانم فلاح زاده
تهیه و تنظیم:
خدیجه میرزایی دهنوی
زمستان 86
چکیده

آنچه که در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار می گیرد سیره سیاسی، اجتماعی امام هادی(ع) دهمین پیشوای شیعیان می باشد و از جمله اهداف این تحقیق بالا بردن سطح بینش و آگاهی تمام کسانی است که خواهان حق و حقیقت هستند و دامنه آن که شامل،مختصری از زندگانی امام دهم (ع)،اوضاع سیاسی،اجتماعی امام (ع) در عصر حکومت خلفا و نقش سیاسی،اجتماعی ایشان در زمان خلفا می باشد. نوع منابع مورد استفاده در این تحقیق بیشترین آن کتاب های تاریخی می باشد از جمله تحلیلی از زندگانی امام هادی(ع) تألیف باقر شریف قرشی،منتهی الآمان،تألیف شیخ عباس قمی،مروج الذهب،تألیف ابوالحسن علی بن حسین مسعودی،تاریخ سیاسی اسلام ،دکتر حسن ابراهیم حسن،تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و السلوک،تألیف محمد بن جریر طبری و کتاب های حدیثی از جمله غُرَرالحکم،تألیف عبدالواحد آمُدِی و اصول کافی ،تألیف آقای ابی جعفرمحمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی الرازی. از این رو روش انجام کار بر اساس نگرش ها،بنیادی و تاریخی می باشد و بر اساس راهبردها،توصیفی می باشد و بر اساس راه کارها،کتابخانه ای می باشد . و نتیجه ای که از این تحقیق به دست می آید این است که سیاست عین دیانت است و از آن جدا نیست و امام هادی (ع) هم به عنوان الگو در عرصه سیاسی،اجتماعی حضوری فعال داشته اند. واژگان کلیدی آن عبارتند از:سیاست،حکومت،اجتماع،اسلام و دین،ظلم،هدایت ،انحراف،طغیان، سیره.

جامعه گسترده زنان بيش از نيمي از جمعیت بشر را تشكيل مي دهند و شناخت ويژگي هاي رواني - اخلاقي، نيازها، توانايي ها و ظرافت هاي دنياي شگفت انگيز بانوان و جايگاه اجتماعي، طبيعي، اقتصادي و فرهنگي آنان شناخت نيمي از جامعه بشري است. بدون اين آگاهي ها، استفاده از عواطف و ادراكات و توان هاي جسمي و روحي زنان در جهت مثبت يا منفي مقدور نيست.
تكامل انساني زن در پرتو شريعت آسمانی اسلام، ترديد ناپذير است. قرآن كريم راه سلوك معنوي را در برابر زنان چنان گشود كه از مريم و همسر فرعون به عنوان دو مثل و الگو براي همه مؤمنان ياد میکند. براي اينكه زنان شايسته و مقدس مي توانند الگوهاي خوبي براي ديگران باشند. پيداست كه زن با سير در مسير الهي، لايق دريافت وحي مي شود و اين لياقت، خود گواهي بر مدعاي تساوي زن و مرد در پهنه ي ايمان و تقواست.
ترسيم چهره زنان نمونه، براي تبيين ارزشهاي زن مسلمان است. اين نوشتار در جهت رونمايي از تعدادي از اين زنان الگوست و در چهار بخش اصلي تدوين گشته كه بخش اول آن شامل كليات نوشتار مي باشد و در بخش دوم به سیمای زنان در قرآن پرداخته شده و دو بخش بعد به بيان ملاك ها و نقش هاي زنان به عنوان نقش مادري و نقش همسري با بيان ويژگي ها و زندگينامه مادران نمونه قرآني و همسران نمونه قرآني پرداخته شده است.
زناني كه از مثل ها و الگوها و كلام قرآن تبعيت مي كنند خود نيز نمونه هايي از مردم نمونه اند كه گاه رتبه اي بالاتر از مردان مي يابند و مردان نيز بايد از آنان الگو بگيرند.
روش اين تحقيق ازجهت راهکار كتابخانه اي ، بر اساس راهبرد توصيفي وبراساس نگرش کاربردی مي باشد ، منابع مهم مورد استفاده كتب تفسيري و كتابهايي چون زن در آئينه جلال و جمالاز آیت الله جوادی آملی، درآمدي بر نظام شخصيت زن در اسلام محمدرضا زیبایی نژاد و سيماي زنان در قرآن از علی اکبر بابازاده مي باشد .
واژه گان كليدي: زن، نمونه، قرآن، همسر، مادر ،الگو .

تهیه و تنظیم:آزاده نیلی