عقل ورزی از نگاه دین

استاد راهنما
سرکار خانم بانشی
استاد داور
جناب اقای طلعتی
پژوهشگر
سوسن جعفری
تابستان90

چکیده

عقل مصدر عقل یعقل به معنای امساک و جلوگیری، در اصطلاح، نیروی فهم ادراک و تشخیص است که پس از تشخیص حق از باطل و خیر از شر، انسان را تشویق می کند تا بر اساس آن به عمل صالح دست یافته و در نتیجه نفس را از عمل نسنجیده و گناه حفظ کند.
بر این اساس تعقل آن است که پویش فکری انسان را باید از لغزشگاه ها مصون داشت تا به حقیقت هستی هدایت یابد.
عقل دارای جایگاهی بس عظیم است چنان که قرآن دائماً دم از تعقل می زند و مخاطبان را به اندیشه دعوت می نماید و انسان ها را به خاطر تسلیم شدن به حکم عقل تشویق و در صورت تسلیم نشدن و بی اعتنایی، سرزنش می کند. در روایات نیز به حقیقت خرد اشاره و به اهمیت آن اشاره شده است.
عقل هم چنان که دارای دو عنصر علم نافع و عمل صالح است دارای کارکرد نظری و عملی و ابزاری است. بی شک تعقل و عقل ورزی نیز آثاری به دنبال دارد که از جمله آنها ایجاد ایمان- اعتقادی که در اعماق وجود انسان ثبوت و نفوذ یابد- است. و به دنبال گره ایمان با قلب، تقوا حاصل می شود. عقل ورزی بینش و بصیرت را برای انسان به ارمغان می آورد تا بتواند به درستی تصمیم بگیرد و عمل کند و بازیچه افراد سودجو و زیرک منافق قرار نگیرد و در نهایت خود را دوزخ رها سازد و بدست مواهب بهشتی بسپارد. اما باید عقل را پرورش داد تا آثار آن را کسب نمود. چنان که انسان خود را در مسیر تعلیم قرار دهد و نفس را تزکیه دهد و از تجارب دیگران بهره مند شود، فرد باید خود را از ایحاءات اجتماعی آزاد سازد و از اکثریت پیروی نکند چرا که گمراهی را برای انسان به ارمغان می آورند. انسان عاقل در کنار تربیت و پرورش عقل موانع را نیز باید کنار بزند این گونه که در کار عقل تمایلات نفسانی خود را حساب نکند و از گناه دوری کند و به حدس و گمان بسنده نکند و برای دستیابی به یقین تلاش کند. یکی از موانع دیگر عقل را سرگردان می کند، روش نیاکان است چرا که عقل را فریب می دهد پیروی کورکورانه اکثریت، انسان را مرعوب می کند و در تردید سرگردان می سازد. لجاجت و تعصب، عقل را پوشانده و اجازه دیدن واقعیات را به آن نمی دهد. شتابزدگی، نیز مانع دیگری است که نتیجه ای جز شکست ندارد. شخصیت گرایی و تقلید، اندیشه را سرکوب می کند و آرزوهای دور و دراز مانعی است که با فریفتن انسان، مانع اندیشه ورزی صحیح می شود.
با وجود آنکه دین، عقل را تأیید و حمایت خود را از آن اعلام می دارد و آن را وسیله ای برای هدایت انسان می شمارد و دشمنان عقل را به عقب می راند و برای پرورش عقل راهکارهایی چون سکوت و تعمق و پرسش را ارائه می دهد، اما بازگروه هایی به مبارزه و مخالفت با عقل برخاستند چنانکه ظاهرگرایان و اشاعره از میان اهل سنت و اخباریون از میان شیعه، آنها عقل را ناتوان شمرده و به تعبد متمسک شدند. در حالی که با این کار خود، جمود فکری را اشاعه داده و به دین صدمات فراوانی وارد کردند.
کلید واژه: حجر، دین، عقل، علم، لب، نهیه، جهل، حمق، حجی، خرق، سفه، قلب، مسک، نوک.

نقش حضرت زینب درتاریخ اسلام

استاد راهنما: سرکار خانم آبخیز

استاد داور:  سرکار خانم فلاح زاده

پژوهشگر: ملیحه سلمانی ایزدی

بهار 84

نقش حضرت زینب (س) در اسلام از آن جایی شروع شد که برادرش امام حسین (ع) را در خاک و خون دید و دیگر تاب و تحمل خود را از کف داد و خود را برای مبارزه با عاملان حادثه آماده کرد و تصمیم برآن گرفت که از خون های پاک و مقدس پاسداری کند و هرگز نگذارد که پایمال شود و مبارزات خود را در برابر دستگاه جور حاکمان ستم کار آغاز کرد آنانی که می خواستند کارهای خود را با رنگ و لعاب دین بپوشانند و مردم را بفریبند و این حادثه بزرگ را به نفع خود به پایان برسانند.
زینب(س) با توکل بر خدا پا در این راه خطیر گذاشت. با تلاش هرچه بیشتر سعی در براندازی حکومت اموی کرد که در این کار هم موفق شد و دست آنان را رو کرد با این که یک زن بود اما متانت ، عفت و زنانگی خود را حفظ کرد و وارد صحنه شد.
حضرت زینب(س) مبارزات خود را در جنبه های مختلف به انجام رسانید در سنگر خانواده با تربیت فرزندان در سنگر علم و دانش با تعلیم زنان و در سنگر مبارزه با ترفندهای مختلف توانست رو در روی آن ها بایستد یک بار با سلاح زبان و خواندن خطبه شروع به ملامت کردن مردم کرد و آنان را از کاری که کردند آگاه ساخت بار دیگر با از جان گذشتگی در برابر امام زمان خود از نسل امامت دفاع کرد بار دیگر با رسوایی عاملان این حادثه بزرگ توانست احساسات مردم را برانگیزد و آتش انتقام را در آنان شعله ور کند تا به خونخواهی شهیدان کربلا قیام کنندکه قیام توابین یکی از این اقدامات بود. انسان آزاده باید از دین خود دفاع کند و نگذارد مصائب بر او چیره شود و حلم خود را از دست ندهد بلکه با توکل به خدا با تمام مشکلات کنار بیاید و دست از مبارزه نکشد و هرگز زیر بار خفت نرود

کلید واژه: عقیله، خاتون، اهل بیت، وظیفه، تکلیف، نقش، فصاحت، بلاغت، کربلا.

امام علي (ع)و بيست و پنج سال سكوت

(سيره سياسي امام علي (ع)در دوران خلفا)

استاد داور
سركار خانم فلاح زاده

استاد راهنما
سركار خانم غفارنيا

پژوهشگر
ليلا عبداله نژاد

پاييز 1388

چكيده

پیامبر اسلام (ص) برای جانشینی حضرت علی (ع) بعد از خود اقدامات مختلفی انجام دادند ولی با رحلت ایشان، در طی جریان سقیفه حضرت علی (ع) از خلافت بدور ماند و اقدامات ایشان برای بدست آوردن خلافت مثمر ثمر نشد و ایشان نیز به خاطر بحران ارتداد و حفظ جان خود و اهل بیت سکوت کردند. بررسی سیره سیاسی ایشان در زمان خلفای سه گانه برای الگوپذیری و راه یابی خود و جهانیان و بازیابی ریشه های ظلم بسیار ضرورت دارد؛ که سیره سیاسی ایشان در پنج بخش مورد بررسی قرار داده شده است؛ بخش اول: به کلیات تحقیق پرداخته می شود و در بخش دوم: اقدامات پیامبر (ص) جهت جانشینی حضرت علی (ع) و زمینه های فکری و روحی ایجاد سقیفه و نتیجه سقیفه بيان می شود، در بخش سوم: اقدامات خلیفه اول برای تثبیت و تحکیم قدرت خود و مشاوره های امام به او بررسی می شود، در بخش چهارم: شخصیت و چگونگی به خلافت رسیدن خلیفه دوم و مشاوره های امام به او مورد بررسی قرار می گیرد و در بخش پنجم: شخصیت و چگونگی به خلافت رسیدن خلیفه سوم و مشاوره ها امام به او و علل شورش علیه عثمان و مواضع امام نسبت به خلیفه بررسی می شود.
امام علی (ع) در این دوران 25 ساله با سه دوره متفاوت روبرو بود که در هر دوره سیره خاصی را در پیش رو گرفتند در دوره اول ابتدا به تقابل فکری و عملی با خلیفه پرداخت و در نهایت برای حفظ جان خود و دین بیعت کرد در دوره دوم موضع امام بیشتر جنبه مشاوره داشت و در دوره سوم چون انحرافات به حد اعلایی رسید و جامعه به انحراف کشیده شد امام به موضع خود جنبه تقابل داد.
کلید واژه: سیره، سیاسی، خلیفه، ابوبکر، عمر، عثمان، علی (ع)

موضوع:

نیت و نقش آن در زندگی

استاد راهنما:

سرکارخانم غفارنیا

استاد داور:

سرکار خانم فلاح زاده

پژوهشگر:

مینا نوری

تابستان88

چکیده

نیت نقش تعیین کننده ای در سرنوشت انسان دارد . نخستین رکن هر یک از اعمال بلکه آن چه هویت عمل را تعیین می کند نیت است ؛ و از طرفی نیت سازنده عمل و عمل شکل دهنده نفس آدمی می باشد .
از آن روح شخصیت یافته به نفس تعبیر می شود اعمال خیر نفس را ملکوتی و اعمال شر نفس را شیطانی می کند به گونه ای که نیت در شخصیت انسان و تعیین بخشیدن به روح او نقش اول را داراست . و اثر آن از خود عمل مهم تر است و بالاتر آن که همین نیت است که برای نفس شایستگی خلود در بهشت و یا زمینه خلود در جهنم را فراهم می نماید . در نوشتار حاضر که نقش نیت در زندگی است مشتمل بر چهار بخش است که بخش اول کلیات ، بخش دوم حقیقت نیت و رابطه آن با عمل ، بخش سوم اقسام نیت و شرایط آن ، بخش چهارم آثار نیت خدایی و پیامد های نیت غیر خدایی می باشد .
روش این تحقیق با توجه به اینکه معلوماتی را برای رفع نیازمندیهای زندگی و سعادت دو جهان ارائه می دهد کاربردی می باشد گرد آوری مطالب به صورت کتابخانه ایست .و از جهت راهبرد توصیفی است
برای بررسی موضوع از منابع اخلاقی ، تفسیری و روایی استفاده شده است ؛ از جمله اصول کافی ؛ محمد بن یعقوب کلینی ، تفسیر المیزان علامه سید حسین طباطبائی ، کتاب اخلاقی چهل حدیث امام می باشد .

کلید واژه : نیت ، قصد ، انگیزه، اخلاص ، درجات ، اقسام ، دنیا ، آخرت ، اثر

موضوع :

شناخت والدین از مسائل جنسی کودکان

استاد راهنما:
سرکار خانم فتحی

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر
نجمه کریمی مزیدی
تابستان91
چکیده

خانواده مهمترین نهاد تربیتی جامعه است که می تواند شخصیت کودک را شکل دهد و او را به عالی ترین کمالات شایسته برساند و یا اینکه زمینۀ انحراف و سقوط او را فراهم سازد به همین دلیل شناخت و آگاهی والدین از اصول و روش های تربیتی، مخصوصاً در زمینۀ تربیت جنسی زمینه ساز سعادت فرزندان خواهد بود، به ویژه در این زمان که به دلیل شیوع عوامل تحریک کنندۀ جنسی که ممکن است کودکان خردسال را تا حد سقوط و نابودی اخلاق و انسانیت تهدید کند.
والدین با شناخت ناهنجاری های جنسی کودکان و عوامل بوجود آورندۀ آن و همچنین با شناخت کودک و شیوۀ برخورد صحیح با آنان و آموزش صحیح و به موقع و نیز مراقبت های لازم که از خود به عمل می آورند می توانند از بیداری جنسی پیش از موقع کودکان پیشگیری کنند.
از این رو والدین با تربیت صحیح فرزندان خود از همان دوران کودکی و قبل از آن می توانند نسلی پاک و سالم را جهت پیشبرد اهداف عالیۀ انسانی و اخلاقی به جامعه تحویل دهند.
اگر والدین این امر را مهم قلمداد نکنند قطعاً فرزندان آنها زندگی جنسی بی بند و باری پیدا خواهند کرد و زندگی شان آکنده از هر گونه آلودگی و گرفتاری و خسران اجتماعی خواهد شد و علاوه بر این دیگران و حتی اعضای خانوادۀ خود را نیز آلوده خواهند کرد و جامعه را به انحطاط خواهند کشاند.
در این راستا جامعه از جمله مدرسه نقش بسزایی خواهند داشت، و می توانند در تربیت فرزندان به خانواده ها کمک کنند.

کلیدواژه: تربیت،غریزه،جنسیت،هنجار،بلوغ،نعوظ،استمناء