“راهکارهای موثر درونی کردن ارزشها در نوجوان از دیدگاه اسلام”

استاد راهنما:
سرکار خانم احمدی

استاد داور:
جناب آقای طلعتی

پژوهشگر
زهرا جوانمردی

تابستان 91

چکیده

رشد اخلاقی ارزشی و دینی در نوجوانان از موضوعات مهم تعلیم و تربیت است. چرا که نوجوانان با مجموعه ای وسیعی از تغییرات بیرونی و درونی و تعارض های ناشی از ارزش های گوناگون اجتماعی و فرهنگی و دینی روبرو می شوند. از این جهت طرح اخلاق درونی با هویت دینی می تواند آنها را در برابر فرهنگ بیگانه حفظ کند.

روانشناسان معمولاً سنین 11 الی 13 تا 18 الی20 سالگی را دورۀ نوجوای به حساب آورده اند و با توجه به اینکه رشد ارزشها و باورهای اخلاقی پدیده بسیار پیچیده ای است باید جوانب مختلف رشد جنسی، جسمی، شناختی، عاطفی، فرهنگی -اجتماعی آن مورد توجه قرار گیرد.

در نظام اخلاقی اسلام انواع مختلف افعال انسان مانند افعال خاص هر فرد در ارتباط با خدای متعال و خانواده و اجتماع ارزش گذاری می شوند و با محور قرار دادن خدا بین همه ابعاد نیازهای اصیل انسان دستیابی به همه آنها را باهم ممکن می سازد. قابل ذکر است که عقل و وجدان اخلاقی دو عامل که از درون و خانواده و مدرسه، دوست و رسانه عواملی هستند که از بیرون در درونی کردن ارزش ها در نوجوانان اهمیت دارند.

فضایل اخلاقی ارزش های خدادادی است که از آنها به عنوان ارزش های فطری و طبیعی یاد شده است مثل صبر، صداقت، حیاء، اعتماد به نفس شجاعت، ترس و همچنین می توان از ارزش های اجتماعی که مورد خواست و آرزوی بیشتر افراد جامعه است و باعث می شود که فرد عواطف و اعمال خود را در جهت های معینی به جریان اندازد مثل مسئولیت پذیری، مشورت، وفای به عهد، نظم انعطاف پذیری امر به معروف یاد کرد.

توجه به ویژگی های انسان که قابلیت جانشینی خدا را در زمین دارد. با بکارگیری روش های تربیتی مناسب می توان او را در رسیدن به این مقام والا یاری کرد.

مثل آشنایی با نماز، توکل برخدا، اعتماد به نفس، کنترل نفس، قناعت.
نوجوانان امروز مردان و زنان کامل فردایند و از نظر طبع اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی همانند یکدیگر نیستند پس لازم است در مسائل تربیتی و درونی کردن ارزشها به معرفی الگوی مناسب، اوقات فراغت، تشویق، برنامه ی عبادی مثل اعتکاف و تشکیل گروهها توجه شود.

در پایان آنچه که در مسائل تربیتی اهمیت دارد این است که تربیت وارد کردن فرد به پذیرش اجباری برنامه و اقدامات از پیش تضمین شده نیست.
کلید واژه: راهکار،فطرت، درون،ارزش، انسان،تربیت،خلق، هویت