قناعت و ساده زيستى

رهبران الهى كه نقش اساسى را در تكامل و تزكيه جامعه دارند، خود الگوى تقوا،اخلاص، پاكى، و اخلاق پسنديده هستند و مردم را دعوت به پاكى،زهد ،تقوا ،اخلاق پسنديده، بى رغبتى به دنيا و مخالفت با هواى نفس مى كنند.
زندگى آنان،ساده،بى آلايش و به دور از تجملات است، خوراك وپوشاك و مسكن و مركبشان در سطح توده مردم،بلكه به مراتب پايين تر از توده مردم بوده و از تشريفات كاملاً به دورند. آنان هيچگاه ارزش انسان را در متاع و زخارف بى ارزش دنيا نمى دانند تا به ماديات بى ارزش و پوچ دنيا دل ببندند2 !

حضرت امير المؤمنين على (عليه السلام) در حالى كه خليفه مسلمين بود ؛ خليفه مملكتى كه شايد ده برابر ايران وسعت داشت، از حجاز تا مصر و آفريقا و مقدارى هم از اروپا در قلمرو حكومتى ايشان قرار داشت؛ اما اين خليفه و همسر مهربانش بسيار ساده مى زيستند3زندگانی آنان به دور از تجملات و در عین سادگی ،لبریز از صفا، نشاط و زیبایی های معنوی بود، ساده زیستی فاطمه (سلام الله علیها ) نه از روی فقر و ناداری که برخاسته از اوج معرفت و غنای روحی آن حضرت بود، بهترین شاهد این مدعا، آن دوران از زندگانی فاطمه است که فدک در اختیار ایشان بود.

فدک سرزمین حاصلخیزی بود که می توانست تمام گندم مورد نیاز مدینه را تأمین کند. بعد از آن که پیامبر (صلی الله علیه وآله )، به فرمان خداوند،فدک را به دخترش بخشید، تمام در آمد4 آن در اختیار فاطمه قرار می گرفت، اما این در آمد زیاد نتوانست صفا و سادگی ایشان را دگرگون سازد،چرا که فاطمه از دنیا رهیده، تمام حاصل فدک را فدای رضایت و خشنودی خداوند می کرد. باری، ساده زیستی فاطمه نه پیامد جبر وتحمل روزگار، که رهاورد انتخابی عارفانه او بود.1

آن دو بزرگوار خانه اى ساده و گلين داشتند كه مجموع آن را يك اطاق خشت و گلى تشكيل مى داد كه كف آن را با ماسه هاى نرم پوشانده بودند 2. و به حسب نقل، پوستينى داشتند كه به هنگام شب خودش و حضرت فاطمه (عليها سلام) بر آن مى خوابيدند و در روز،علوفه شترشان را روى همين پوست مى ريختند

3
امام جعفر صادق (عليه السلام) مى فرمايند : رسول خدا (صلي الله عليه و آله)فاطمه زهرا (عليها سلام) را در حالى به خانه شوهر فرستاد كه پوشاك آن بانو يك عبا و فرش او يك پوست گوسفند و متكاى وى پوستى بود كه از ليف خرما پرشده بود4.
سلام و صلوات خداوند متعال بر اين حجره محقرى كه جلوه گاه نور عظمت الهى و پرورشگاه فرزندان اولاد آدم است. زنى كه در حجره اى كوچك و خانه اى محقر، انسانهايى تربيت كرد كه نورشان از بسيط خاك تا آنسوى افلاك و از عالم ملك تا آن سوى ملكوت اعلى مى درخشيد5.

سلمان فارسى زندگى ساده و قناعت و ساده زيستى حضرت زهرا (عليها سلام) را چنين توصيف مى كند. او مى گويد : روزى حضرت زهرا (عليها سلام) را ديدم كه چادرى وصله دار و ساده بر سر داشت، در شگفتى ماندم و گفتم : عجبا ! دختران پادشاه ايران و قيصر روم بر كرسيهاى طلا مى نشينند و پارچه هاى زربفت به تن مى كنند، شگفتا ! اين دختر رسول خداست! نه چادر گرانقيمت بر سر دارد و نه لباسهاى تجملاتى و زيبا !!
فاطمه (عليها سلام) پاسخ داد :

” يا سَلمان ! اِنَّ الله ذَخَّرَلَنا الثيابَ و الكَراسيَّ لِيَومٍ آخِر6 ” اى سلمان ! خداوند بزرگ، لباسهاى زينتى و تختهاى طلائى را براى ما در روز قيامت ذخيره كرده استحضرت پس از آن به خدمت رسول اكرم(صلي الله عليه و آله)رسيد و شگفتى سلمان را براى پدر بزرگوارش بيان كرد و فرمود :

يا رسُول اللهِ ! اِنَّ سَلمانَ تَعَجَّبَ مِن لِباسى، فَوَ الّذى بَعَثَكَ بالحَقِّ مالى و لِعَلىٍّ مُنذُ خُمسٍ سنينَ الا مَسكُ كَبشٍ نَعلِفُ عَلَيها بالنّهار بَعيرَنا و اذا كانَ الّليل ُ اِفتَرَ شناهُ و اِنَّ مرفَقَتَناً لَمِن اَدَمٍ حَشوُها لِيفٌ7. اى رسول خدا (صلي الله عليه و آله)! سلمان از سادگى لباس من تعجب نمود،سوگند به خدايى كه تو را مبعوث كرد. مدت پنج سال است كه فرش خانه ما پوست گوسفندى است كه روزها بر روى آن شترمان را علف مى دهيم و شب ها بر روى آن مى خوابيم و بالش ما چرمى است كه از ليف خرما پرشده است.

حضرت رسول (صلي الله عليه و آله)فرموده اند :

روزى بر دخترم فاطمه (عليها سلام) وارد شدم و از نزديك فشارهاى سخت زندگى را بر خانواده عزيزانم مشاهده كردم. از دخترم زهرا (عليها سلام) پرسيدم : فاطمه جان درچه حالى به سر مى برى. پاسخ شنيدم: حال و وضع ما همين است كه مى بينى،با عبائى زندگى مى كنيم كه نصف آن فرش زير ماست و بروى آن مى نشينيم و هم (رو انداز ماست) كه نصف آن را روى خود مى كشيم 1.

فاطمه (عليها سلام) از زمره انسانهاى ملكوتى است كه علاوه بر مقام علمى و فضيلتى كه دارند،زهد و زندگى ساده او براى همه مسلمانان الگو و اسوه است. زندگى حضرت زهرا (عليها سلام) چه زمانى كه در خانه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) بود، و چه زمانى كه در خانه شوهر بود، با سادگى و بدون تشريفات و اكتفا كردن به حداقل نيازمنديهاى زندگى سپرى شد؛ اين در حالى بود كه ايشان، دختر رهبر اسلام و اختيار دار كل امور مسلمانان بودند 2.
زنان دنياى معاصر بايد از اين گونه جلوه هاى ايثار درس زندگى بگيرند و نسبت به دنیا و زخارف آن بی اعتنا باشند و با ساده زيستى و مراقبت از خويشتن و دورى از آرزوهاى زود گذر، زندگى زناشويى را رنگى جاودانه ببخشند. چرا که زندگی دنیا زود گذر است وتمام خطر ها در وابستگی و تعلق به دنیاست :"حبّ الدنیا رأس کلّ خطیئه". 3

برگرفته از تحقیق پایانی طلبه فارغ التحصیل فاطمه عزیزی- حضرت زهرا( سلام الله علیها)، همسری نمونه

———————————————–

1. محمد محمد اشتهاردى، نگاهى بر زندگى حضرت فاطمه (س)، ص55
2. حبيب الله احمدى، فاطمه الگوی زندگی، ص: 121
3 .محمد تقى مصباح يزدى، همان،ص216 .
4 . در آمد سالیانه فدک را بین 70000تا 120000 سکه طلا ثبت کرده اند ، همان، ص :117به نقل از بحار الانوار، ج 29 ،ص :118
1. همان جا
2 . محمد محمدى اشتهاردى همان، ص47 .
3 . محمد تقى مصباح يزدى، همان، ص216
4 . همان، ص216.
5 .احمد لقمانى، يك زندگي زيبا، قم، بهشت بینش، 1385، ص145.
6 .محمد دشتي، نهج الحیاه، ص 124. به نقل از بحار الانوار ج8، ص 303، ج61.
7 .همان جا به نقل از بحار الانوار ج43، ص 92، و نوادر رائندی، ص 14..
1. همان، ص218
2. حبيب الله احمدى . همان، ص: 121-122 .