بررسی نقش انگیزه و هدف در پیشرفت تحصیلی جوان
از چرایی تا چگونگی
هدف همچون فانوس دریایی برای کشتی است که مانع غرق شدن او در دریای زندگی می شود کشتی های اقیانوس پیما به مدد قطب نما، مقصد خویش را در دل شب های تاریک و طوفان های مهیب می یابند. جوانان نیز در امواج حوادث زندگی و تیرگی و تاریکی مشکلات، به کمک هدف و آرمانی که دارند به ساحل سپید می رسند و پیروز و سربلند می گردند. در نگاه صاحب نظران هدف، هر چیز بلند و برافراشته و کوه مانندی است که هر آن مقابل دیدگان انسان نمایان است و لحظه ای از آن غفلت نمی شود و آرمان، مجموعه ی امیدها و آرزوهای انسانی است که گاه نام حسرت، اندوه و دریغ به خود می گیرد و هدفی والاست که دستیابی به آن مهم و ارزشمند، جویایی و پویایی اندیشه جوان، زمینه ساز جوشش درونی و کوشش بیرونی او برای رسیدن به پرسش ها و شبهه های بسیار اوست.
اگر چرایی در ذهن خود دارید، چگونه به ذهن شما خواهد آمد. از دوران کودکی مرتب شنیده ایم که باید درس بخوانیم، ولی معمولا به ما نگفته اند که چرا باید این کار را کرد و به همین علت است که غالبا بسیاری از ما به اهداف تحصیلی خود نمی رسیم . یکی از دلایل نامناسب درس خواندن، گرفتن نمره است. این انگیزه شما را در یک مسیر مسابقه قرار می دهد و شما پیشرفت خود را تنها با نمره هایتان مورد قضاوت قرار می دهید، به طوری که اگر در دراز مدت نمره های خوبی کسب نکنید دچار افسردگی می شوید. به یاد داشته باشید به نمره تکیه نکنید، زیرا نمرات تنها نشانگر این هستند که شما چگونه کار می کنید. برای بالا بردن نمره ها باید وظایف خود را بهتر انجام دهید کسب شغل مناسب و موقعیت اجتماعی مطلوب و نیز به دست آوردن رضایت خاطر والدین هم می تواند بخشی از اهداف شما را تعیین کند.
بهتر است بدانید هدف جذاب تر این است که برای کسب علم و دانش بیشتر درس بخوانید. تحصیلات بیشتر، شخصیت شما را شکل می دهد و روح و روان شما را تطهیر می کند. برای یافتن ارزش حقیقی تحصیلات، از یک فرد بی سواد در این باره سوال کنید و پی به ارزش عمیق دانش ببرید .
هدف مهم همت مضاعف
هدف شما، نگرش شما را به زندگی و طبیعت معلوم می کند و نشانگر شخصیت شماست. اگر شما به اهداف بلند و عالی فکر می کنید و در صدد هستید به آن ها برسید، باید بدانید که شما از شخصیتی بزرگ برخوردارید؛ چرا که اندیشه و هدفی بزرگ دارید. می خواهید در آینده به جامعه، خانواده و دیگران کمک کنید، مشکلات آن ها را حل کنید و مسئولیت های سنگینی بر عهده بگیرید . همه این ها اهدافی ارزشمند و عالی است و می تواند بهترین و نیرومندترین محرک برای تلاش و تکاپوی شما باشد، اما اگر اهداف شما کوچک و محدود باشد، فعالیت شما نیز اندک و محدود خواهد بود و این فرآیند طبیعی است زیرا وقتی موتور محرک شما ضعیف باشد، هیچ گاه انتظار آن را نداشته باشید که بتوانید حرکت نیرومندتری داشته باشید و کارهای بزرگ انجام دهید .
بادبان می خواهید
جلوه های جاری و پر جاذبه زندگی برای همگان – یه ویژه نسل جوان- چنان دلبری و فرصت بری می کند که عموم افراد، فرصت تآمل و تفکر برای دریافت نقش هدف در زندگی نمی یابند و نسبت به آثار بسیار مطلوب و سازنده هدفداری بی توجه هستند. از این رو گاه به مراتب پایین و زودگذر زندگی که حاصلی جز بی حاصلی ندارد بسنده می کنند و به جای برنامه ریزی ، دچار برنامه سوزی می شوند و ناگاه فرصت ها را از دست رفته می بینند.
برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی آشنا شدن با آثار هدفمندی در زندگی ضروری است که به پاره ای از آن ها اشاره می شود:
* هدف گیری مثبت به انسان قدرت ایستادگی و مبارزه با مشکلات می دهد
* هدفدار بودن، توانایی های فرد را افزایش می دهد. هدف همانند موتوری است که به انسان نیرو می دهد و او را به حرکت وا می دارد.
* هدف مندی، اندیشه را فعال می کند و به کارها جهت می دهد. هدف همانند بادبان کشتی است که انسان را از میان امواج سرگردان می رهاند. انسان بی هدف مانند کشتی بی بادبان است
* هدفمندی به انسان انگیزه می دهد و فعالیت را هماهنگ می کند
* هدفداری شما را در یادگیری یاری می کند و فرآیند آموختن را آسان تر و سریعتر می کند.
* هدف گیری خوب، علاقه ی شما را نسبت به تحصیل افزایش می دهد. میل و رغبت فراوانی در شما ایجاد می کند. بررسی وضعیت دانش پژوهان نشان می دهد که وقتی آن ها در حین تحصیل هدفی را برای خود انتخاب می کنند، نمرات درسی آن ها بلافاصله بالا می رود. مشکل واقعی و اصلی دانشجویانی که دلسرد شده و دانشگاه را ترک می کنند ، این است که واقعا نمی دانند برای چه درس می خوانند.
* انتخاب و هدف، موجب تمرکز قوای فکری گردیده و از هدر رفتن انرژی های مرئی و نامرئی جلوگیری می کند. چه زیباست این سخن که : بسیاری از افراد در طول زندگی خود ماهی گیری می کنند، بدون آن که بدانند آنچه دنبال آن هستند ماهی نیست! این بینش موجب گردیده که برخی همت و دقت را مکمل هم دانسته و به دیگران توصیه کنند: مطمئن شوید که در مسیر و جهت درست حرکت می کنید؛ تنها توجه به سرعت مناسب ، کافی نیست.
* قاطعیت و جدیت از پیامدهای مطلوب هدفداری است، زیرا آن کس که می داند از زندگی چه می خواهد در مقابله با حوادث، غافلگیر نخواهد شد. بی شک با هدفداری بلندمدت، هرگز تحت تأثیر شکست های کوتاه مدت قرار نخواهیم گرفت و با عزم و جزم چشمگیری به آن چه دوست داریم، دست می یابیم.
*تعارض ها و تردیدها زندگی با انتخاب هدفی مطلوب و میسور قابل حل است، سرگردانی بی پایان بسیاری از انسان ها معلول نداشتن هدف روشن و مشخص در زندگی است.
* قدرت تأثیر گذاری بر اطرافیان، با نوع هدف زندگی بستگی دارد. هدفداری به فرد، سرعت عمل، انتخاب مؤثر و قابل دفاع می بخشد. اندیشمندی معتقد است: یک فرد بی هدف، جهت خود را از دست خواهد داد و آن قدر در امواج متلاطم زندگی سرگردان خواهد شد که سرانجام غرق می شود. مردمانی که آرزو و هدف دارند غرق نمی شوند؛ زیرا فرد به اندازه هدف هایش ثروتمند است تاریخ متعلق به کسانی است که در زندگی هدف دارند.
بهره گیری از فرصت ها یا به دیگر سخن مدیریت زمان از آثار مطلوب هدفداری است، زیرا کسی که به خوبی می داند هدف اعلای زندگی چیست ؟ فرصت ها را خود می سازد و هرگز منتظر فرا رسیدن فرصتی طلایی و دلچسب نمی ماند. کسی که در زندگی صاحب آرمان و اندیشه باشد هماره از دو واژه ی کلیدی به خوبی استفاده می کند: اهمیت ، فوریت؛ تا به خوبی مرحله سوم یعنی موفقیت دست یابد.
مجله خانه خوبان شماره 24