تعریف پلورالیسم دینی

پلورالیسم دینی طرز تفکر و مکتبی است که به حقانیت و نجات بخش بودن همه یا مجموعه ای از ادیان در یک عرصه معتقد است و با انحصار گرایی دینی و اعتقاد به منحصر بودن حقانیت و نجات بخشی در دین و آیین خاص مخالف است و مراد از آن این است که حقیقت مطلق و نجات رستگاری را در انحصار یک دین یا مذهب و پیروی از شریعت و آیین خاص ندانستیم، حقیقت مطلق را مشترک میان همۀ ادیان و مذاهب یا مجموعه­ای از آن­ها، آن­ها را جلوه­های گوناگون از حق مطلق بشماریم.[1]

بحث دربارۀ پلورالیسم دینی دست کم در سه سطح مطرح می­شود: تجربۀ دینی، اعتقادات دینی و اعمال و مناسک دینی، پلورالیسم دینی به معنای به رسمیت شناختن دین­های مختلف و رأی دادن به بهره مندی همۀ آن­ها از حقیقت است.[2]

در جای دیگر پلورالیسم دینی این­گونه تعریف می­شود: حقیقت و رستگاری منحصر در دین ویژه­ای نبوده، همۀ ادیان بهره­ای از حقیقت مطلق و غایت قصوی دارند، در نتیجه پیروی از
برنامه ­های هریک از آن­ها می­تواند مایۀ نجات و رستگاری انسان باشد. بر این اساس نزاع حق و باطل از میان ادیان رخت بربسته، خصوصمت ها و نزاع ها و مجادلات دینی نیز جای خود را به همدلی و همسویی می­دهند. پلورالیسم دینی در دهه­های اخیر توسط جان هیک (متولد 1922 میلادی) طرح و یا ترویج شده است.

برگرفته از مقاله خانم سمیرا آردی طلبه سطح 2 حوزه علمیه الزهرا شیراز

[1] - علی، اسلامی، پلورالیسم دینی از منظر قرآن کریم، تهران، انتشارات جامع علوم انسانی، 1380، ص 28.
[2] - هادی، صادقی، تازه های اندیشه، ج 1، تهران، انتشارات اموراساتید و دروس معارف اسلامی، 1377، ص 94.