تعریف سکولاریزم

سکولاریزم در فرهنگ غرب در معانی گوناگونی از قبیل «جدا انگاری دین از دنیا»، «غیر مقدس و غیر روحانی»، «عقلانیت»، «علم گرایی» و «نوگرایی و مدرنیسم» به کار می­رود. واژه­ی لاتین آن سکولوم است که به معنای قرن و سده می­باشد. سکولوم در زبان کلاسیک مسیحیت نقطه مقابل ابدیت و جاودانگی الوهیت، یعنی زمان حاضر است که در آن به سر می­بریم و در اصطلاح، به معنای هر چیزی است که به آن جهان تعلق دارد و به همان اندازه و به طور غیر مستقیم از خداوند و الوهیت دور است.[1]

سکولاریسم، نفی حکومت دینی و بشری بودن کامل امور سیاسی و اجتماعی است. بر اساس این بینش، دین از شئون دنیوی انسان جداست و اداره این شئون اعم از سیاسی و اقتصاد، به انسان تعلق دارد و انسان باید در سایه عقل و علم خویش بدون استمداد از آموزه­های دینی مناسبات اقتصادی و سیاسی جامعه را سامان دهد. نتیجه چنین گرایشی پایه­ریزی جامعه مدنی بر اساس تدبیر بشری است.[2] سکولاریست­ها مدتی است که حمله گسترده­ای را بر ضد حاکمیت دین اسلام و بر ضد مسلمانانی که خواستار حاکمیت اسلام­اند آغاز کرده­اند و در این زمینه چنان تلاش می­کنند که گویا خطر بزرگی که نزدیک است نابودشان کند دفع می­کنند. در این حمله، دموکراسی را جایگزین اسلام می­سازند و در سخنانشان «پلوراتیسم» و «دگراندیشی» و «آزادی سیاسی» و «گردش حکومت» را زیاد تکرار می­کنند. بسیاری از این سکولاریست­ها در دوران حکومت کمونیسم، کمونیست بودند[3].

سکولاریسم دارای دو جنبه اساسی است:

1- مبدأ نخستین و منشأ هدایت و برنامه­ ریزی در همه امور مربوط به زیست اجتماعی بشر را خواست و خرد ابزاری و پسند عرف بشری قرار می­دهد و دخالت هر عامل فرابشری و قدسی را در این زمینه نفی می­کند «عرف گرایی»

2- تنظیم مناسبات و كار ویژه‌های اجتماعی، هیچ غایت معنوی را ملحوظ نمی‌دارد «دنیاگرایی».

سكولاریزم به‌ معنای دوم نیز دو گونه كاربرد دارد:

1. گاه به‌معنای عام به ‌كار می‌رود و آن به ‌معنای «جدا انگاری دین از دنیا» در همه شئون آن است.

2. گاه در معنای خاص استعمال می‌شود. كاربرد خاص آن، عموماً در عرصه سیاست و حكومت است، كه از آن به سكولاریسم سیاسی تعبیر می‌شود و مراد از آن «جدا انگاری دین از سیاست»
می­باشد.[4]

 برگرفته از مقاله خانم زهرا زورمند طلبه سطح 2

[1] - محمدرضا، قدردان قراملکی، قرآن و سکولاریسم، چاپ چهارم، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390، ص 21.
[2] - احمد، واعظی، جامعه دینی جامعه مدنی، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1381، ص 85.
[3] - محمد، قطب، سکولارها چه می­گویند، چاپ دوم، تهران، کانون اندیشه جوان، 1389، ص 11.
[4] - حمیدرضا، شاکرین، سکولاریسم، چاپ پنجم، تهران، انتشارات کانون اندیشه جوان، 1387،، ج 1، ص 35.