باعرض تسلیت به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت موسی بن جعفر(ع) ابا الرضا(ع) چکیده تحقیق پایانی خانم نجمه رضوی با موضوع” سیره سیاسی حضرت امام کاظم(ع)” برای استفاده علاقمندان روی وبلاگ قرار می گیرد امید که ما را از دعای خیر خویش در این ماه عزیز محروم نفرمایید

در اين پژوهش سيره سياسي حضرت موسي بن جعفر (عليه السلام) بررسي خواهد شد اما از آن‌جا كه هر واكنش سياسي در نتيجه اتفاقات و مقتضيات آن زمان از تاريخ است. سيري گذرا در تاريخ اموي و عباسي براي همگان كاملاً روشن خواهد ساخت كه چرا امام كاظم (علیه السلام) به تقيه سفارش مي‌كنند، چرا مستقيماً دست به قيام نمي‌زنند، چرا اين‌قدر مورد ظلم و شكنجه قرار مي‌گيرند، در واقع حكومت عباسي كه برخلاف سلف خود كه آشكارا اسلام را تحقير مي‌كرد با فريب افكار عمومي و دايه انتساب به اهل بيت و پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) روي كار آمد. در ابتدا با تحريك افكار عمومي و برگزاري جلسات مناظره، مكارانه قصد جمع آراي مردم و خراب كردن چهره ائمه اطهار (عليهم­‌السلام) را داشتند اما با كياست و درايت ويژه امام صادق (عليه‌السلام) و بعد از آن امام كاظم (علیه السلام) بر همگان آشكار شد كه عباسيان نه تنها علاقه‌اي به امام ندارند بلكه حب‌ جاه و مقام و مال دنيا، آن‌ها را به قاتلين فرزندان امام علي (عليه‌السلام) تبديل كرده است. امام كاظم (عليه‌السلام) از طريق تشكيلات مخفي، داشتن ياران نفوذي در دستگاه حكومت، شجاعت در رسوا ساختن حكومت نامشروع عباسيان، حمايت مالي از علويان و شيعيان از طريق جمع‌آوري بيت‌المال توسط وكلاء و تربيت شاگردان بسيار، نقش مهمي در ابقا و اكمال مذهب جعفري ايفاء كردند. از نشانه بارز مبارزه ايشان با خلفاي عباسي، سال‌هاي متمادي زندان، شكنجه و تبعيدهاي متوالي است چرا كه اگر ساكت و آرام مي‌بودند اينقدر مورد آزار قرار نمي‌گرفتند.

كليد واژه‌ها: موسي بن جعفر (عليه‌السلام)- سيره- سياست- حكومت- خلافت- تاريخ- منصور دوانيقي- هادی عباسی- مهدي عباسي- هارون عباسي.

ضرورت و اهمیت مباحثه

در بین مباحث آموزشی حوزه های علمیه، آن چه در خور دقت و تأمل است، فهم این نکته اساسی است که اجزا و عناصر آموزشی ، پژوهشی و فرهنگی و همچنین روش ها و شیوه های آموزشی و درسی و نظام های درونی آنها، ویژگی های خاصی دارند که گاهی بر اثر غفلت و نسیان، به فراموشی سپرده می شود.

موضوع مباحثه از مسائل مهمی است که از دیر باز در حوزه های علمیه، سنتی حسنه، موفق و کارآمد بوده و راز موفقیت محققان و محصلان حوزه های دینی در همین مقوله نهفته بوده است .اما متاسفانه چندی است که این سنت حسنه کم رنگ شده و یا برخی جای مباحثه و درس خواندن را با هم اشتباه گرفتند و در نتیجه از ثمرات علمی مباحثه، خبری نیست.

شکی نیست که هر درس و بحثی، بدون مباحثه راه به جایی نخواهد برد. قطعا حضور در کلاس درس و در محضر استاد بودن، برکات عدیده ای دارد، اما بدون حلاجی نمودن و تکرار بحث در جلسه مباحثه، هرگز نمی توان مواد درسی را به ذهن سپرد و مشکلات و ابهامات موجود در درس را برطرف نمود.

عده ای بر این باورند که بدون حضور در جلسات مباحثه و تنها با تکیه کردن بر کلاس درس و یا با استفاده از سی دی های درسی می توان به تمام زوایای درس پی برد؛ لذا بهمباحثه اهمیتی نداده و تنها به حضور در کلاس درس بسنده می نمایند. البته مشکلات و شبهات درسی برای این عده در اوقاتی نظیر: امتحان، درس و… بروز کرده و آنان را با مشکلات روحی، اخلاقی و اجتماعی روبه رو خواهد کرد.

این سنت نیکوی علمی ، یکی از بهترین و مؤثرترین شیوه های فهم عمیق و فراگیری سریع علوم و معارف است، مباحثه براساس روش قرآنی بر « مجادله به احسن»استوار می باشد که از سلف صالح و علمای ربانی به ما هدیه شده است؛ البته این روش در کلمات نورانی ائمه معصومین به عنوان نظرگیری و جمع بندی دیدگاه ها و انتخاب بهترین، مطرح شده است. در این زمینه به سخنی گهربار از حضرت امیر مومنان، علی(ع) اشاره می شود:

“و اضمم آراء الرجال و اختر اقویها الی الصواب و ابعدها عن الارتیاب: همه نظریات را در کنار یکدیگر قرار ده، نزدیکترین آن ها به حق را انتخاب و دورترین آن ها را رها کن".

در گذشته، چنین معمول بوده است که فقط در دروس رسمی حوزه، مانند: ادبیات، فقه، اصول و… مباحثه انجام گیرد؛ اما باید توجه داشته باشیم که این شیوه را نباید در یک یا چند رشته منحصر کرد؛ ضرورت دارد که آن را در تمام علوم اسلامی، همچون : تفسیر، تاریخ، اقتصاد، کلام و … جاری نمود، تا آثار علمی آن در حوزه ها، نمود بیشتری پیدا کند و در میادین فرهنگی از کارآیی فراوان تری برخوردار شود.

اهمیت مباحثه از دیدگاه بزرگان

در کتاب آداب تعلیم و تربیت نوشته شهید ثانی درباره اهمیت مباحثه بیان شده است:

هیچ امری از لحاظ اهمیت به پایه مذاکره و مباحثه نمی رسد و آن کسی که طالب علم است، برای مذاکره، احساس حرج و دشواری نمی نماید و یا اگر احساس دشواری و ناهمواری می نماید، نباید از ادای وظیفه، نسبت به آن شانه خالی کند. اگر طلبه برای مذاکره و مباحثه درس، یار و رفیقی برای خود نیافت، باید خود با خویشتن مذاکره کند و مفاهیم و تعابیری که از استاد شنیده است، یر ذهن و خاطر خویش عرضه و تکرار نماید تا به حفظ و پایداری آن کمک کرده و آن را بر صحیفه خاطر خود بنگارد؛ زیرا تکرار معنا و مفهوم علمی در صحیفه دل و پهنه ی خاطر، همانند تکرار لفظ بر زبان است.

همچنین سعدی در باب اهمیت مباحثه، می گوید:

“سه چیز پایدار نماند! مال بی تجارت و علم بی بحث و ملک بی سیاست “

مباحثه و مناظره ی طلاب، به منزله ی بخشی از برنامه روزانه درسی است. در نظام آموزشی حوزه، همان قدر که شرکت در جلسه درس استاد، اهمیت دارد، مباحثه درس، پس از مطالعه ی عمیق آن، حایز اهمیت است، لذا طلاب، در کنار کلاس های درس، ساعاتی را به مباحثه و منظره میان خود اختصاص می دهند.

مقام معظم رهبری حضرت آیه الله خامنه ای هم در این زمینه می فرماید:

سنت مباحثه، جزو بی بدیل ترین سنت هاست. مباحثه، هنوز که هنوز است، در مجامع فرهنگی خوب، جا نیفتاده است؛ مباحثه یعنی تمرین استادی؛ استاد، آن کسی است که وقتی می خواهد مطلبی را بیان کند، برآن مسلط است. این نیست که فهمیده باشد؛ بلکه بر آن مسلط است. وقتی استاد،درس می گوید، آدم، کتاب را که نگاه می کند خیال می کند مطلب را فهمیده است؛ اما وقتی می خواهد به زبان بیاورد، می بیند لنگ است. مباحثه، شما را به لنگی تان آشنا می کندو شجاعت و گستاخی تعلیم دادن می دهد؛ چون هم مباحثه تان، امروز شاگرد شماست و فردا هم شما شاگرد اویید و قشنگ گوش می دهید تا او برای شما خوب بیان کند.

محمد مهدی بهداروند_در آمدی بر مباحثه در حوزه های علمیه

از چرایی تا چگونگی

هدف همچون فانوس دریایی برای کشتی است که مانع غرق شدن او در دریای زندگی می شود کشتی های اقیانوس پیما به مدد قطب نما، مقصد خویش را در دل شب های تاریک و طوفان های مهیب می یابند. جوانان نیز در امواج حوادث زندگی و تیرگی و تاریکی مشکلات، به کمک هدف و آرمانی که دارند به ساحل سپید می رسند و پیروز و سربلند می گردند. در نگاه صاحب نظران هدف، هر چیز بلند و برافراشته و کوه مانندی است که هر آن مقابل دیدگان انسان نمایان است و لحظه ای از آن غفلت نمی شود و آرمان، مجموعه ی امیدها و آرزوهای انسانی است که گاه نام حسرت، اندوه و دریغ به خود می گیرد و هدفی والاست که دستیابی به آن مهم و ارزشمند، جویایی و پویایی اندیشه جوان، زمینه ساز جوشش درونی و کوشش بیرونی او برای رسیدن به پرسش ها و شبهه های بسیار اوست.

اگر چرایی در ذهن خود دارید، چگونه به ذهن شما خواهد آمد. از دوران کودکی مرتب شنیده ایم که باید درس بخوانیم، ولی معمولا به ما نگفته اند که چرا باید این کار را کرد و به همین علت است که غالبا بسیاری از ما به اهداف تحصیلی خود نمی رسیم . یکی از دلایل نامناسب درس خواندن، گرفتن نمره است. این انگیزه شما را در یک مسیر مسابقه قرار می دهد و شما پیشرفت خود را تنها با نمره هایتان مورد قضاوت قرار می دهید، به طوری که اگر در دراز مدت نمره های خوبی کسب نکنید دچار افسردگی می شوید. به یاد داشته باشید به نمره تکیه نکنید، زیرا نمرات تنها نشانگر این هستند که شما چگونه کار می کنید. برای بالا بردن نمره ها باید وظایف خود را بهتر انجام دهید کسب شغل مناسب و موقعیت اجتماعی  مطلوب و نیز به دست آوردن رضایت خاطر والدین هم می تواند بخشی از اهداف شما را تعیین کند.

بهتر است بدانید هدف جذاب تر این است که برای کسب علم و دانش بیشتر درس بخوانید. تحصیلات بیشتر، شخصیت شما را شکل می دهد و روح و روان شما را تطهیر می کند. برای یافتن ارزش حقیقی تحصیلات، از یک فرد بی سواد در این باره سوال کنید و پی به ارزش عمیق دانش ببرید .

هدف مهم  همت مضاعف

هدف شما، نگرش شما را به زندگی و طبیعت معلوم می کند و نشانگر شخصیت شماست. اگر شما به اهداف بلند و عالی فکر می کنید و در صدد هستید به آن ها برسید، باید بدانید که شما از شخصیتی بزرگ برخوردارید؛ چرا که اندیشه و هدفی بزرگ دارید. می خواهید در آینده به جامعه، خانواده و دیگران کمک کنید، مشکلات آن ها را حل کنید و مسئولیت های سنگینی بر عهده بگیرید . همه این ها اهدافی ارزشمند و عالی است و می تواند بهترین و نیرومندترین محرک برای تلاش و تکاپوی شما باشد، اما اگر اهداف شما کوچک و محدود باشد، فعالیت شما نیز اندک و محدود خواهد بود و این فرآیند طبیعی است زیرا وقتی موتور محرک شما ضعیف باشد، هیچ گاه انتظار آن را نداشته باشید که بتوانید حرکت نیرومندتری داشته باشید و کارهای بزرگ انجام دهید .

بادبان می خواهید

جلوه های جاری و پر جاذبه زندگی برای همگان – یه ویژه نسل جوان-  چنان دلبری و فرصت بری می کند که عموم افراد، فرصت تآمل و تفکر برای دریافت نقش هدف در زندگی نمی یابند و نسبت به آثار بسیار مطلوب و سازنده هدفداری بی توجه هستند. از این رو گاه به مراتب پایین و زودگذر زندگی که حاصلی جز بی حاصلی ندارد بسنده می کنند و به جای برنامه ریزی ، دچار برنامه سوزی می شوند و ناگاه فرصت ها را از دست رفته می بینند.

برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی آشنا شدن با آثار هدفمندی در زندگی ضروری است که به پاره ای از آن ها اشاره می شود:

* هدف گیری مثبت به انسان قدرت ایستادگی و مبارزه با مشکلات می دهد

* هدفدار بودن، توانایی های فرد را افزایش می دهد. هدف همانند موتوری است که به انسان نیرو می دهد و او را به حرکت وا می دارد.

* هدف مندی، اندیشه را فعال می کند و به کارها جهت می دهد. هدف همانند بادبان کشتی است که انسان را از میان امواج سرگردان می رهاند. انسان بی هدف مانند کشتی بی بادبان است

* هدفمندی به انسان انگیزه می دهد  و فعالیت را هماهنگ می کند

* هدفداری شما را در یادگیری یاری می کند و فرآیند آموختن را آسان تر و سریعتر می کند.

* هدف گیری خوب، علاقه ی شما را نسبت به تحصیل افزایش می دهد. میل و رغبت فراوانی در شما ایجاد می کند. بررسی وضعیت دانش پژوهان نشان می دهد که وقتی آن ها در حین تحصیل هدفی را برای خود انتخاب می کنند، نمرات درسی آن ها بلافاصله بالا می رود. مشکل واقعی و اصلی دانشجویانی که دلسرد شده و دانشگاه را ترک می کنند ، این است که واقعا نمی دانند برای چه درس می خوانند.

* انتخاب و هدف، موجب تمرکز قوای فکری گردیده و از هدر رفتن انرژی های مرئی و نامرئی  جلوگیری می کند. چه زیباست این سخن که : بسیاری از افراد در طول زندگی  خود ماهی گیری می کنند، بدون آن که بدانند آنچه دنبال آن هستند ماهی نیست! این بینش موجب گردیده که برخی همت و دقت را مکمل هم دانسته و به دیگران توصیه کنند:  مطمئن شوید که در مسیر و جهت درست حرکت می کنید؛ تنها توجه به سرعت مناسب ، کافی نیست.

* قاطعیت و جدیت از پیامدهای مطلوب هدفداری است، زیرا آن کس که می داند از زندگی چه می خواهد در مقابله با حوادث، غافلگیر نخواهد شد. بی شک  با هدفداری بلندمدت، هرگز تحت تأثیر شکست های کوتاه مدت قرار نخواهیم گرفت و با عزم و جزم چشمگیری به آن چه دوست داریم، دست می یابیم.

*تعارض ها و تردیدها زندگی با انتخاب هدفی مطلوب و میسور قابل حل است، سرگردانی بی پایان بسیاری از انسان ها معلول نداشتن هدف روشن و مشخص در زندگی است.

* قدرت تأثیر گذاری بر اطرافیان، با نوع هدف زندگی بستگی دارد. هدفداری به فرد، سرعت عمل، انتخاب مؤثر و قابل دفاع می بخشد. اندیشمندی معتقد است: یک فرد بی هدف، جهت خود را از دست خواهد داد و آن قدر در امواج متلاطم زندگی سرگردان خواهد شد که سرانجام غرق می شود. مردمانی که آرزو و هدف دارند غرق نمی شوند؛ زیرا فرد به اندازه هدف هایش ثروتمند است تاریخ متعلق به کسانی است که در زندگی هدف دارند.

بهره گیری از فرصت ها یا به دیگر سخن مدیریت زمان از آثار مطلوب هدفداری است، زیرا کسی که به خوبی می داند هدف اعلای زندگی چیست ؟ فرصت ها را خود می سازد و هرگز منتظر فرا رسیدن فرصتی طلایی و دلچسب نمی ماند. کسی که در زندگی  صاحب آرمان و اندیشه باشد هماره از دو واژه ی کلیدی به خوبی استفاده می کند: اهمیت ، فوریت؛ تا به خوبی مرحله سوم یعنی موفقیت  دست یابد.

مجله خانه خوبان شماره 24

نکاتی برای مطالعه بهتر…

1. مطالعه در مکان های مختلف بر مشکلات یادگیری خوب و مؤثر می افزاید

2. تمام کارهای خود را در یک اتاق و حتی با یک میز و صندلی انجام دهید

3. برای تمرکز حواس، عکس افراد مورد علاقه خود را از روی میز و اطراف آن بر دارید

4. وسایل کار خود مانند نوشت افزار را آماده کرده و در دسترس قرار دهید

5. نوری که مستقیما از لامپ بر روی کتاب بتابد، بسیار بد است

6. مطالعه در تنهایی مؤثرتر از وقتی است که با مشارکت شخص دیگری انجام شود

7. مطالبی که پیش از خواب مرور می شود، بهتر به یاد می ماند و موجب می شود جزئیاتی را که قبل از آن متوجه نبوده اید، بهتر به خاطر بسپارید

8. هر چه مدت مطالعه طولانی تر باشد، یادگیری کمتر می شود

9. وقتی فکرتان منحرف ومتوجه موضوعات دیگر شود، مطالعه را متوقف کنید

10. هنگام مطالعه نگران وقت نباشید و هر دم به ساعت نگاه نکنید

11. پس از خواندن پاراگراف از خود بپرسید که آن قسمت درباره چه موضوعی بود؟

12. بازگو کردن مطالب خوانده شده، از دوباره خوانی بهتر است

  بعضی چیزها هست که تا آدم نداشته باشه و یا ندیده باشه نه میدونه که چه ارزشی داره ونه می دونه که معناش چیه !مثلا خیلی ها از قربت بقیع و مظلومیتش برامون گفتند و نوشتند ،از غریبی وتنهایی زهرا(س) گفتند و نوشتند اما تا خودت مشرف نشی و با چشمای خودت بقیع را نبینی؛صفوف کاروان های ایرانی را که در غم زهرا دزدانه روضه می خوانند را نبینی عمق فاجعه را درک نمی کنی ! یا اینکه وقتی در روز میلاد حضرت علی از پدر صحبت می شه تا پدر نداشته باشی و یاغم یتیمی را نچشیده باشی از ارزش وجودی پدر باخبر نمیشی !حالا چه بابای خوبی داشته باشی وچه بابای بد!که البته به نظر من بابای بد وجود نداره! اما فاجعه از زمانی شروع میشه که بابات بهترین بابای عالم باشه واز دستش بدهی اون هم جلوی چشمای خودت ! اونم با فجیع ترین حالت !بابات را جلوی چشات سلاخی کنن! اون وقت میخوام بدونم چی می کشی اون وقت قدربابا را می دانی یانه ؟ اون وقت میفهمی که رقیه (س) چی کشید؟به نظرشما رقیه(س) دیروز،چه طوری روز پدر را به باباش تبریک گفت؟بیایید رقیه وار به باباهامون روزشون را تبریک بگیم چه باباهای که هنوز سایه اشون بالای سرمون هست وچه باباهایی که توفیق زیر بال وپر بودنشون را نداریم!

رضوی